در میان انبوه کالاهای موجود، به جرات می‌توان گفت که تعداد کمی به اندازه آهن و فولاد از اهمیت و تاثیرگذاری بالایی برخوردارند. این دو ماده، به عنوان بلوک‌های اساسی زیرساخت‌های مدرن و توسعه صنعتی، نقش ستون فقرات اقتصاد جهانی را ایفا می‌کنند و نوسانات قیمت آن‌ها خیلی از مواقع به مثابه دماسنج سلامت و پویایی اقتصادی تلقی می‌شود. در این مقاله، به پیچیدگی‌های بازار جهانی آهن و فولاد می‌پردازیم و عواملی که قیمت آن‌ها را تعیین می‌کنند و روندهای شکل‌دهنده این صنعت را با دقت بررسی می‌کنیم.
قیمت جهانی آهن و فولاد به چه معناست؟
همانطور که از اسم و عنوان هم می‌توانیم حدس بزنیم، قیمت‌های جهانی آهن و فولاد به بهای خرید و فروش این کالاها در بازار جهانی اشاره دارد. با توجه به ماهیت بنیادی این محصولات در ساخت‌وساز، تولید و پروژه‌های زیرساختی، قیمت آهن و فولاد تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله پویایی عرضه و تقاضا، هزینه‌های تولید، عوامل ژئوپلیتیکی و شرایط اقتصادی جهانی قرار می‌گیرد. درک پیچیدگی‌های قیمت‌گذاری آهن و فولاد برای تمامی ذینفعان، در تمامی صنایع مختلف، امری ضروری است. این نوسانات می‌تواند پیامدهای بسیار سودآور یا ویران‌کننده‌ای برای بنگاه‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌ها داشته باشد.
میزان تولید داخلی و خارجی آهن در بازار
صحنه‌ی جهانی تولید آهن، شامل منابع داخلی و خارجی است که هر کدام نقش محوری را در برآورده کردن تقاضای جهانی برای این فلز حیاتی ایفا می‌کنند. در سطح داخلی، کشورهایی با ذخایر فراوان سنگ آهن مانند استرالیا، برزیل و چین، به لطف بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته‌ی استخراج و زیرساخت‌های کارآمد در استخراج و فرآوری سنگ آهن، در صدر جدول تولید قرار دارند. علاوه بر این، کشورهایی که ظرفیت تولید قابل توجهی دارند، پا از عرصه تولید داخلی فراتر گذاشته و شروع به صادرات تولیدات مازاد نیاز خود می‌کنند.
در این میان می‌توان به کشورهای چین، هند و ژاپن اشاره کرد که از طریق تولید محصولات فولادی، به بازار جهانی آهن نیز کمک می‌کنند. البته بسیاری از کشورهای دیگر، از جمله ایران هم به صادرات آهن و فولاد می‌پردازند و نقشی در تامین و به تعادل رساندن سیستم عرضه و تقاضای بین‌المللی این فلزات ارزشمند ایفا می‌کنند. بر اساس آمار سال ۲۰۲۱، ایران در رتبه دهم بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آهن و فولاد دنیا قرار گرفته است.
قیمت جهانی آهن و فولاد را چگونه بررسی کنیم؟
برای مشاغلی که باید قیمت‌ها را به صورت روزانه بررسی کنند و در سیستم خرید و فروش این فلزات فعالیت می کنند، همچنین برای سرمایه‌گذاران، نظارت بر قیمت جهانی آهن و فولاد ضروری است. شاخص‌ها و معیارهای مختلفی به عنوان نشانگر قیمت آهن و فولاد عمل می‌کنند و با استفاده از آن‌ها می‌توان حدس‌هایی را در مورد روند قیمت، احساس بازار و پویایی عرضه و تقاضا ارائه کرد. شاخص‌های کلیدی شامل شاخص فولاد (TSI)، قیمت فولاد پلاتس (Platts Steel Prices) و شاخص سنگ آهن متال بولتن (Metal Bulletin Iron Ore Index) هستند که قیمت انواع مختلف و اشکال محصولات آهن و فولاد را ردیابی می‌کنند.
علاوه بر این، این فلزات به‌طور چشمگیری در بورس‌های کالایی مانند بورس فلزات لندن (LME) و بورس کالای آتی شانگهای (SHFE) معامله می‌شوند که رصد وضعیت بازارها و معاملات به گمانه زنی در مورد روندها و شرایط بازار کمک خواهد کرد. برخی از بورس‌های فلزات نیز قراردادهای آتی برای سنگ آهن و فولاد را ارائه می‌دهند که ابزار مدرنی برای تحلیل بازار، گمانه‌زنی قیمت‌ها و به‌خصوص پوشش ریسک محسوب می‌شوند.
مقایسه شاخص‌ها و بورس‌های مرتبط با صنایع آهن و فولاد
| شاخص/معیار | نوع | منبع/تأسیسات | پوشش | نقشه‌برداری | قیمت‌گذاری |
|---|---|---|---|---|---|
| شاخص فولاد (TSI) | شاخص قیمتی | نهاد TSI | انواع فولاد | بین‌المللی | بازار ثانویه |
| قیمت فولاد پلاتس (Platts) | شاخص قیمتی | شرکت Platts | انواع فولاد | بین‌المللی | بازار ثانویه |
| شاخص سنگ آهن متال بولتن | شاخص قیمتی | نهاد Metal Bulletin | سنگ‌های آهن | بین‌المللی | بازار ثانویه |
| بورس فلزات لندن (LME) | بورس کالایی | بورس فلزات لندن (LME) | آهن و فولاد | بین‌المللی | بازار ثانویه |
| بورس کالای آتی شانگهای | بورس کالایی | بورس کالای آتی شانگهای (SHFE) | آهن و فولاد | بین‌المللی | بازار ثانویه |
روند قیمت در بازار جهانی چگونه است؟
همانطور که اشاره کرده بودیم، روند قیمت در بازار جهانی آهن و فولاد تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد، از شاخص‌های کلان اقتصادی گرفته تا پویایی خاص صنعت. به صورت تاریخی، قیمت آهن و فولاد الگوهای چرخه‌ای را نشان داده است که شامل دوره‌های رونق و رکود ناشی از تغییرات در تقاضای جهانی، اختلالات عرضه و رویدادهای ژئوپلیتیکی می‌شود. عواملی مانند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، فعالیت‌های ساختمانی، خروجی تولید و سیاست‌های تجاری همگی می‌توانند بر مسیر قیمت آهن و فولاد تأثیر بگذارند و احساس بازار و اعتماد سرمایه‌گذاران را شکل دهند.
ردیابی روند قیمت از طریق بررسی و آنالیز داده‌های تاریخی، تحلیل بازار و پیش‌بینی‌های کارشناسی می‌تواند در گمانه‌زنی در مورد روند قیمت بازارهای جهانی به ما کمک کند. هرچند برخی اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی مثل بحران‌ها و جنگ‌ها و … می‌تواند تاثیرات چشمگیری در روندها ایجاد کند. این روندها روی قیمت تمام محصولات، از قیمت ورق گالوانیزه گرفته، تا قیمت فولاد خام و … تاثیرگذار هستند.
نمودار قیمت جهانی آهن
نمایش بصری از روندهای قیمت آهن را می‌توان از طریق نمودارهای قیمتی مشاهده کرد که حرکات و الگوهای قیمتی در طول زمان را به صورت گرافیکی نشان می‌دهند. نمودارهای قیمت آهن معمولاً داده‌های قیمت را در قالب‌های مختلفی مانند نمودار خطی، نمودار میله‌ای و نمودار شمعی نمایش می‌دهند و به کاربران امکان می‌دهند تا روند قیمت، نوسانات و سطوح حمایتی و مقاومتی کلیدی را به شکل راحت‌تری تجسم کنند. با تجزیه و تحلیل نمودارهای قیمت آهن، فعالان بازار می‌توانند روندهای نوظهور، الگوها و فرصت‌های معاملاتی را شناسایی کنند و به اتخاذ تصمیمات آگاهانه و استراتژی‌های مدیریت ریسک کمک کنند. در تصویر زیر نمودار قیمت فولاد در طی ۵ سال گذشته را با مقیاس ماهانه مشاهده می‌کنید:
قیمت جهانی آهن امروز
قیمت جهانی آهن امروز، شرایط حاکم بر بازار، پویایی عرضه و تقاضا و تحولات ژئوپلیتیکی موثر بر صنعت آهن و فولاد را منعکس می‌کند. عواملی مانند اختلالات در تولید، تنش‌های تجاری، سرمایه‌گذاری در زیرساخت و شاخص‌های اقتصادی، همگی می‌توانند بر قیمت جهانی آهن امروز تأثیر بگذارند و فعالیت‌های تجاری و تصمیمات سرمایه‌گذاری در بازار جهانی را شکل دهند. در زمان نگارش این مقاله، قیمت کویل فولاد گرم حدود ۷۰۰ دلار برای هر تن متریک بود. همچنین، قیمت سنگ آهن نیز در حدود ۱۱۴ دلار برای هر تن متریک است. این قیمت‌ها را باید اصلی‌ترین و تاثیرگذارترین متغیر در محاسبه قیمت محصولات آهنی و فولادی، مثل تیرآهن‌ها یا قیمت میلگرد و … بدانیم.
پیش‌بینی قیمت آهن در جهان
همانطور که احتمالاً تاکنون در مورد قیمت عوامل تاثیرگذار بر قیمت جهانی آهن متوجه شده‌اید، پیش‌بینی قیمت آهن در جهان هم به پیش‌بینی همین متغیرها بستگی دارد. برای انجام این پیش‌بینی باید تجزیه و تحلیل عوامل متعددی از جمله پویایی عرضه و تقاضا، روند تولید، شاخص‌های کلان اقتصادی و تحولات ژئوپلیتیکی را در نظر داشت. برای گمان‌زنی در مورد قیمت آهن، از روش‌های مختلفی مانند تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و مدل‌سازی اقتصادسنجی استفاده می‌شود.
چشم‌انداز و بینش‌هایی در مورد نوسانات و روندهای احتمالی قیمت در بازار جهانی ارائه می‌کنند. در حالی که پیش‌بینی قیمت کالاهای اساسی با عدم قطعیت و ریسک‌های ذاتی همراه است، پیش‌بینی‌های دقیق می‌تواند به کسب‌وکارها، سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران کمک کند تا روندهای بازار را پیش‌بینی کنند، برنامه‌ریزی سرمایه‌گذاری داشته باشند و ریسک‌ها را به طور موثر مدیریت کنند.
قیمت سنگ آهن
قیمت سنگ آهن به عنوان یک عامل تعیین‌کننده‌ی کلیدی در هزینه مواد اولیه برای تولید فولاد، بر سودآوری و رقابت‌پذیری تولیدکنندگان فولاد در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد. در مورد متغیرهای تاثیرگذار در قیمت انواع سنگ آهن صحبت کرده بودیم. شاخص‌های معیاری مانند «شاخص سنگ آهن پلاتس» و «شاخص سنگ آهن متال بولتن» قیمت انواع مختلف سنگ آهن را ردیابی می‌کنند و اطلاعات ارزشمندی را برای فعالان بازار و ذینفعان ارائه می‌دهند. همانطور که گفتیم، در زمان نگارش این مقاله، قیمت هر تن سنگ آهن حدود ۱۱۴ دلار است.
قیمت ضایعات
انواع ضایعات آهن، به عنوان منبع مهمی از مواد اولیه برای تولید فولاد عمل کرده و جایگزینی برای سنگ آهن در فرآیند تولید محسوب می‌شوند. قیمت ضایعات تحت‌تأثیر عواملی مانند پویایی عرضه و تقاضا، فعالیت‌های صنعتی، هزینه‌های جمع‌آوری و پردازش ضایعات و احساسات بازار قرار دارد. قیمت ضایعات فلزات قابل بازیافت نیز تحت تأثیر مقررات زیست‌محیطی، نرخ بازیافت و ابتکارات پایداری قرار می‌گیرد. از سوی دیگر، بسته به نوع ضایعات، قیمت آن‌ها متفاوت خواهد بود. برای مثال، قیمت ضایعات درب و پنجره، آهن سبک، فولاد آلیاژی، پرسی خودرو، سفاله چدن، آهن درجه ۲ و … همگی با یکدیگر متفاوت هستند.
جمع بندی
آهن و فولاد جزو مهم‌ترین کامودیتی‌های جهان هستند و قیمت آن‌ها بر اساس قیمت‌های جهانی معامله می‌شود. در این مقاله مروری بر فرآیند و عوامل تاثیرگذار بر عوامل تاثیرگذار در قیمت این محصولات داشتیم و اهمیت این نوع قیمت گذاری را مرور کردیم. شناخت این عوامل و تاثیر آن‌ها بر روندهای قیمتی می‌تواند برای برای فعالان این بازارها، سرمایه‌گذاران و حتی مصرف‌کنندگان بسیار با اهمیت باشد.